De kracht van de metafoor

Eén van de tools die ik uit NLP heb meegekregen en waar ik zeer regelmatig plezier van heb is de Metafoor. Een voorbeeld:
“Ik werkte tussen 2000 en 2004 bij Megapool waar ik verkoop en management trainingen verzorgde voor het winkelpersoneel van de 150 winkels die Megapool destijds door het hele land had. Om feeling te houden met de winkelvloer bezocht ik regelmatig de winkels en zo ging ik op een zonnige voorjaarsdag winkelbezoeken doen in Noord-Holland. Ik begon de dag in het filiaal in Den Helder, waar ik het genoegen had kennis te maken met de filiaalmanager Ton de Groot. Van horen zeggen wist ik dat een bezoek aan hem de moeite waard was, Ton had een goede reputatie. Een markante, vriendelijke en ervaren vakman. Bij binnenkomst in het filiaal kon ik dat gelijk merken. De winkel zag er pico bello uit en ik werd door de medewerkers vriendelijk en hartelijk ontvangen, het kwam op me over dat ze op mijn komst gerekend hadden. Ook toen Ton me meenam naar zijn kantoor, viel me op dat achter de schermen alles er spik en span uitzag. Natuurlijk stelde ik de vraag aan Ton hoe hij zijn filiaal managede, waarop hij me het volgende vertelde, hij zei: nou Paul ik zal je een voorbeeld geven. Een half jaar geleden kwam er hier een jonge knaap solliciteren voor een stageplaats voor school. Hij kwam binnen met een petje op, broek half afgezakt op z’n kont en zonder me aan te kijken zei hij dat ie moest solliciteren voor school. Ik zei dat is goed jongen, ga eerst maar even koffie zetten. De jongen bleef even verbaasd staan en stamelde vervolgens “koffie zetten?”. Ja, zei ik ga eerst maar even koffie zetten, het apparaat staat daar op het aanrecht en de koffie in het kastje erboven. De jongen deed vervolgens een wat stuntelige poging tot het zetten van koffie maar moest dat na anderhalve minuut opgeven. Ietwat onzeker vertelde hij me dat ie nog nooit koffie had gezet en eigenlijk niet wist hoe dat moest. Dat was voor mij het moment om met hem in gesprek te gaan, zei Ton. Goed dan dat je het vraagt en weet dat als je hier komt werken je altijd iets mag vragen als je iets niet weet, want je komt hier om te leren toch? Ja knikte de jongen. En weet ook dat ik een paar dingen af wil spreken met je waarvan we verwachten dat je je daar aan houdt. We houden ons hier altijd aan afspraken, zorgen dat iedereen (klanten en collega’s) het naar hun zin hebben en werken hard wanneer dat nodig is, begrijp je dat? De jongen knikte weer ja. Ik wil dat je er een nachtje over slaapt en kom me morgen rond deze tijd laten weten of je hier wil werken.”

Binnen NLP staat een metafoor voor bijvoorbeeld een fabel, sprookje of waar gebeurd verhaal al dan niet uit eigen ervaring. In ieder geval een verhaal wat synoniem staat voor de boodschap die je over wil brengen, waarbij je toehoorders ruimte krijgen om zelf een interne voorstelling te maken van het verhaal. Met andere woorden, ruimte om zelf een betekenis te geven aan de boodschap die je over brengt. Metaforen zijn boeiend, leuk en uitermate effectief in het overbrengen van een boodschap. Zelfs in de onderwijs omgeving waar het met klassen van soms wel 30 leerlingen lang niet altijd meevalt om de aandacht te krijgen, doet de metafoor soms wonderen. Het komt zowaar voor dat ik met de metafoor de volle aandacht heb en dat de leerlingen het zichtbaar zelfs leuk vinden om te luisteren en geloof me, na 6 jaar onderwijs durf ik wel te zeggen dat dat op zich al een klein wonder is….
En wat minstens zo belangrijk is, de metafoor helpt ook mijzelf om in de gewenste stemming te komen die nodig is om met enthousiasme de les te vervolgen.
De metafoor van Ton de Groot is voor mij in verschillende lessen of ouderbijeenkomsten bruikbaar, omdat er meerdere bekrachtigende boodschappen in verpakt zitten. Op de vraag die ik destijds aan hem stelde hoe hij zijn filiaal managede, had ie me met zijn metafoor geen beter antwoord kunnen geven. Bent u ondertussen nog benieuwd hoe het afliep……?
“De jongen kwam een dag later terug om te laten weten dat ie de kans wilde pakken. Hij kreeg gedurende zijn stageperiode niet de makkelijkste leerschool, maar zeker een zeer leerzame. Bovendien kreeg ie iets wat tot dan toe kennelijk nogal had ontbroken in zijn leven: Aandacht.
Zelfs nu komt ie nog minstens één keer in de week langs om bij te kletsen. En Paul, is dat een beetje antwoord op je vraag?” Vroeg Ton me. “Ik geloof het wel Ton”, antwoordde ik. Al kon ik op dat moment nog niet vermoeden welke leerzame boodschappen ik tot op de dag van vandaag uit zijn metafoor zou halen.